Diamenty – 4C oceny diamentów

„Mają barwę lodu. Błyszczą jak krople rosy o poranku, górskie strumienie skąpane w promieniach słońca, sople lodu odbijające światło słoneczne lub gwiazdy błyszczące na niebie w ciemną zimową noc”. Tymi słowami George Frederick Kunz, ekspert od spraw diamentów w firmie Tiffany & Co zwrócił uwagę na hipnotyzującą urodę diamentów. Wielokrotnie podkreślał także, że każdy diament jest jak odcisk palca – niepowtarzalny. Czy istnieje sposób wedle, którego możliwa jest ocena diamentów?

Tak. Są to tak zwane 4 C z j. ang.: cut, clarity, colour, carat weight. W tłumaczeniu oznaczają one: szlif, czystość, barwę i masę diamentu. Sa one 4 kategoriami oceny jakości diamentów oszlifowanych stworzonymi przez takie instytucje jak GIA (Gemmological Institute of America), IDC (International Diamond Council) oraz CIBJO (The World Jewellery Confederation). Pomimo funkcjonującego systemu oceny i klasyfikacji diamentów oszlifowanych nie ma dwóch takich samych brylantów na świecie..

Szlif (cut)

Diament od razu po wydobyciu nie przypomina lśniącego kamienia jaki znajdujemy w oprawie biżuterii. Jest mglistym kryształem. Aby wydobyć jego blask i skrę należy go oszlifować. Szlifierz bada i planuje by jak najefektywniej podzielić wydobyty diament w celu uzyskania najlepszych brylantów w kategorii czystości, o różnych kształtach i jak najwyższej masie. Słowo brylant to poprostu oszlifowany diament. Szlif diamentu jest bardzo ważnym elementem 4C ponieważ bezpośrednio wpływa na tak ważny ogień i życie brylantu. Często wspominana 'brylancja’ jest niczym innym jak rozszczepieniem promieni światła, osiąganym przez oszlifowany diament oraz pełnym wewnętrznym odbiciem światła. Szlif składa się z tzw. fasetek, które tworzą swego rodzaju lustra na jego powierzchni. Kiedy światło wpada do brylantu to one właśnie umożliwiają odbicie wewnętrzne i wyjście światła z brylantu. Bez doskonałego szlifu nawet najczystszy i najbielszy diament wyda się szary i bez blasku. Źle oszlifowany może być za głęboki lub za płytki i nie maksymalizować odbicia światła wewnątrz i na zewnątrz.

Przy ocenie szlifu diamentu ocenia się jego proporcje, symetrię oraz cechy zewnętrzne brylantu.

Terminologia szlifu odnosi się do poziomu jakości wykonania szlifu fasetek w wybranym kształcie szlifowanego diamentu.

Używa się do tego 5 stopniowej skali: Szlif Doskonały (Excellent), Bardzo dobry (Very Good), Dobry (Good), Średni (Fair), Słaby (Poor).

Do kategorii szlifu należy również kształt oszlifowanego diamentu. Jubilerzy i dostawcy diamentów na świecie w skrócie używają nazewnictwa takiego jak: w szlifie brylantowym, w szlifie princessy, w szlifie markizy. Mając na myśli: w kształcie brylantowym, w kształcie princessy, w kształcie markizy. Po dziś dzień, najchętniej kupowanych i najbardziej rozpoznawalnym kształtem oszlifowanych diamentów jest szlif brylantowy okrągły. Poniższa tabela przedstawia pozostałe występujące szlify fantazyjne takie jak princessa, markiza, owal, gruszka, cushion (poduszka), szlif szmaragdowy, szlif radiant, asscher, serce.

Szlif to jedna z dwóch cech diamentu – obok masy, która w całości zależna jest od ręki człowieka. Pozostałe: barwa i czystość, zależą od procesów natury w trakcie tworzenia się diamentu głęboko w skorupie ziemskiej. W zabytkowej biżuterii najczęściej spotykanymi szlifami są:
szlif poduszki (cushion, old mine cut), stary szlif brylantowy (old European cut), szlif rozety (diament szlifowano na płasko bez pawilonu).

Czystość (clarity)

Czystość jest kolejnym kryterium oceny diamentu. Oznacza ona obecność inkluzji tj. zanieczyszczeń wewnątrz brylantu. Inkluzjami mogą być: czarne wtręty węgla, pęknięcia, białe punkty, pióra, tzw. chmury, uszczerbki i inne. Klasa czystości określana jest więc na podstawie rodzaju inkluzji, ich wielkości, ilości i usytuowania widzianych pod lupą z 10 krotnym powiększeniem. Diament jest tym cenniejszy im mniej posiada inkluzji i skaz. Idealnie czyste brylanty są rzadkie i co za tym idzie droższe.

Aby określić stopień zanieczyszczeń w brylancie w handlu międzynarodowym i terminologii oceny stosuje się następujące oznaczenia:

Internally flawless (IF) – diament idealnie czysty, bez jakichkolwiek zanieczyszczeń widzianych pod mikroskopem

Very, very small inclusions (VVS 1 & 2) – inkluzje trudne do zaobserwowania nawet przy użyciu mikroskopu gemmologicznego

Very small inclusions (VS 1 & 2) – bardzo drobne inkluzje widocznie pod mikroskopem lub przy 10 – krotnym powiększeniu lupą przez wytrenowane oko eksperta

Small inclusions (Si 1 & 2) – niewielkie zanieczyszczenia diamentu widoczne pod mikroskopem lub przy 10 – krotnym powiększeniu lupą

Pique 1 / Included 1 (P1 / I1) – inkluzje możliwe do rozpoznania doświadczonym okiem bez użycia lupy

Pique 2 / Included 2 (P2 / I2) – liczniejsze inkluzje możliwe do rozpoznania „gołym okiem”

Pique 3 / Included 3 (P3 / I3) – liczne i duże skazy wewnętrzne diamentu powodujące jego mglistość / brak blasku

Z punktu widzenia kupującego najważniejsze w kategorii czystości jest, aby brylant był tzw. ‘eye clean’ czyli czysty widziany ‘gołym okiem’. Wyższe kategorie czystości takie jak IF, VVS i VS mają znaczenie głównie przy dokonywaniu wyboru kupna brylantów inwestycyjnych w szlifach współczesnych (modern cut). Inne zaś mogą być brane pod uwagę przy zakupie biżuterii antykwarycznej z brylantami w szlifach dawnych (o typowo kolekcjonerskiej wartości historyczno – estetycznej).

II Cześć artykułu pojawi sie wkrótce.